مخترعین : دکتر مهتاب نوری ، دانشیار مرکز تحقیقات ناهنجاریهای دندانی فکی پزوهشکده تحقیقات دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
و دکتر رضا مسعودی ، استاد پزوهشکده لیزر دانشگاه شهید بهشتی
کستهای گچی بخشی تفکیک ناپذیر از تشخیص و طرح درمان ارتدنسی، پروتزهای دندانی و جراحی فک و صورت هم در فرآیندهای بالینی و هم در پروژه‌های تحقیقاتی هستند. ذخیره و نگهداری مدل‌های گچی چه از نظر هزینه و چه از نظر فضای مورد نیاز ایجاد مشکل می‌کند. تهیه مدل‌های کامپیوتری سه بُعدی از کستهای دندانی می‌تواند در فرآیندهای تشخیص و طرح درمان به ما یاری برساند و جانشین مناسبی برای کستهای دندانی باشد در این نوآوری از اسکنر لیزری برای تولید کستهای سه بُعدی استفاده شده است.
دستگاه اسکنر لیزری سه بُعدی شامل دو دیود لیزری، دو دوربین CCD و مکانیکهای مرتبط است. کستها به وسیله دستگاه اسکنر لیزری خطی، اسکن می‌شوند و اطلاعات به وسیله دوربین‌های CCD به فرم آنالوگ دریافت می‌شوند. پردازشگر، تصویر داده‌ها را به صورت دیجیتال در می‌آورد و به طور پیوسته به کامپیوتر ارسال می‌کند. الگوریتم‌های طراحی گرافیک کامپیوتری داده‌ها را ذخیره کرده و با الحاق آنها و حذف داده‌های غیرضروری تصاویر سه بُعدی گرافیکی می‌سازند. قابلیتهایی چون اندازه‌گیری فواصل و توانایی جابه‌جایی و چرخش کست و همچنین جدا کردن تک تک دندانها و چرخش آنها در سه بُعد، در نرم افزار طراحی گردیده است. دقت اندازه‌گیری در این سیستم در حد دهم میلی‌متر بوده و از روش نور ساختاری برای تهیه مدل سه بُعدی استفاده شده است.
در طی یک مطالعه تشخیصی بر روی 20 کست دندانی که مال اکلوزن‌های مختلف در آنها شبیه سازی شده بود دقت اسکنر در اندازه‌گیری عرض مزیودیستال دندانها محاسبه شد. خطای مطلق اندازه‌گیری در 15 بار تکرار اندازه‌گیری یک کست دندانی 32/0 میلی‌متر با انحراف معیار 25/0 میلی‌متر بود. همبستگی کلی محاسبات اسکنر با اندازه واقعی دندانها با استفاده از آزمون ICC 84/0 بود و حداکثر و حداقل روایی محاسبات به ترتیب در دندانهای پری مولر و کانین مشاهده شد. ضریب پایایی محاسبات در دو آزماینده نسبت به هم 60/0 بوده و ضریب پایایی آنها نسبت به مقدار واقعی عرض مزیودیستال دندانها به ترتیب 833/0 و 855/0 بود.
با توجه به مطالعه انجام شده اسکنر طراحی شده از دقت مناسب و مشابه نمونه‌های خارجی برخوردار بوده و می‌تواند به عنوان ابزاری مناسب جهت تولید نمای سه بُعدی کست دندانی و آنالیز فضا مورد استفاده قرار گیرد. به این ترتیب فناوری تولید کستهای سه بُعدی دندانی بومی‌سازی شد. این اسکنر در تاریخ 14/1/1390 با شماره 69383 در سازمان ثبت اسناد و املاک کشور به عنوان اختراع ثبت گردیده است.
