مطالعه تا ٔ ثیر استفاده از پیش دارویی دگزامتازون سیستمیک بر موکوزایتیس دهانی القاء شده در Hamster
استاد راهنما : دکتر مهدی داورمنش اساتید مشاور : دکتر حسین میرخانی ، دکتر احمد منبتی، دکتر نادر تنیده نگارش : دکتر مریم مردانی دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز ، شماره پایان نامه: 984 خلاصه شیمی درمانی، یکی از اصول درمانی مهم در سرطانها می باشد. به دنبال انجام شیمی درمانی، رادیکالهای آزاد اکسیژن تولید می شود. این رادیکالها زمینه ساز تولید سایتوکین های پیش التهابی مانند TNF-α ، IL-1β و IL-6 می گردند. این محصولات با ایجاد صدمه مخاطی سبب بروز عوارضی از جمله oral mucositis می شوند، که یکی از مشکلات جانبی شیمی درمانی محسوب می گردد. کورتیکواستروئیدها که دارای اثرات مهاری بر تولید این سایتوکین ها می باشند، می توانند به عنوان یک پیش داروی مؤثر در پیشگیری از بروز OM ناشی از انجام شیمی درمانی مطرح گردند. در این تحقیق اثر پیش دارویی با دگزامتازون سیستمیک در جلوگیری از OM ناشی از شیمی درمانی با داروی 5-FU بر روی مدل حیوانی، مورد بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش، تعداد 75 عدد هامستر نر بالغ، در 3 گروه به صورت زیر تقسیم بندی شدند. گروه1 : شامل 15 عدد هامستر که داروی شیمی درمانی دریافت نکرده و پیش دارویی با نرمال سالین از روز 1 تا 9 دریافت نمودند. گروه2 : شامل 15 عدد هامستر که داروی شیمی درمانی دریافت کرده و پیش دارویی با نرمال سالین نیز دریافت نمودند. گروه3 : شامل سه زیر گروه 15 عددی که داروی شیمی درمانی دریافت کرده و پیش دارویی با دگزامتازون نیز دریافت نمودند. - در گروه 3- الف، پیش دارویی با دگزامتازون با دوز mg 1 دریافت گردید. Kg - در گروه 3 – ب، پیش دارویی با دگزامتازون با دوز mg 0.1 دریافت گردید. Kg - در گروه 3 – ج، پیش دارویی با دگزامتازون با دوز mg 0.05 دریافت گردید. Kg نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که بالاترین score تغییرات ماکروسکوپی ناشی از بروز OM در روز ششم، در گروه 2 ظاهر گردید( P Value < 0.001 ). بیشترین score ضایعات ماکروسکوپی در روز نهم نیز، در گروه 2 بروز کرد ( P Value < 0.001 ) این یافته ها نشان دهنده نقش پیش دارویی در سایر گروهها در جلوگیری از بروز ضایعات شدید OM بود. کمترین score تغییرات ماکروسکوپی ناشی از بروز OM در روز ششم، در گروه 3-الف ظاهر گردید که بالاترین دوز پیش دارویی با دگزامتازون را دریافت کرده بودند و تفاوت معنی داری را با سایر گروهها نشان می داد ( P Value < 0.001 ) در روز نهم نیز کمترین score ضایعات میکروسکوپیک و ماکروسکوپیک در همین گروه بروز نمود که تفاوت معنی داری با سایر گروهها داشت ( P Value < 0.001 ). حداکثر افزایش گلبولهای سفید خون (لکوسیتوز) در روز نهم، در گروه 3-الف دیده شد که اختلاف معنی داری را باسایر گروهها نشان می داد ( P Value < 0.001 )، این رویداد، ناشی از اثر کورتیکواستروئید در افزایش گلبولهای سفید خون بود. حداقل شمارش پلاکت های خون در روز نهم در گروه 2 بود(که بدون دریافت پیش دارویی با دگزامتازون تحت شیمی درمانی قرار گرفته اند). این اتفاق می تواند منجر به ایجاد به ایجاد ضایعات کلینیکی شدیدتری در این گروه نیز شده باشد. در مجموع نتایج حاصل از این پژوهش نشان دهنده نقش پیش دارویی با دگزامتازون، در جلوگیری از بروز ضایعات میکروسکوپی و ماکروسکوپی OM ناشی از انجام شیمی درمانی بود. این پیش دارویی به بهبود برخی پارامترهای خونی نیز منجر می شود. نتایج حاصل از مقایسه میانگین score های ماکروسکوپی و میکروسکوپی بین گروههای دریافت کننده پیش دارویی دگزامتازون و گروههای دریافت کننده پیش دارویی نرمال سالین نشان دهنده کاهش چشمگیر آثار مخرب داروی FU - 5 از لحاظ کلینیکی و هیستوپاتولوژیکی در زیر گروههای دریافت کننده پیش دارویی با دگزامتازون بود. اگر چه این اثر حفاظتی دگزامتازون در معاینه روز ششم به طور تقریبی وابسته به دوز بود(بدون ارزیابی هیستولوژیک)، ولی معاینه کلینیکی و هیستوپاتولوژی روز نهم، ضمن تا ٔ یید بر تداوم اثر حفاظتی دگزامتازون، تفاوتی را بین زیر گروههای دریافت کننده دوز متوسط و بالای دگزامتازون نشان نداد، حال آنکه مرگ و میر ناشی از ضعف قوای دفاعی در زیر گروههای دریافت کننده پیش دارویی دگزامتازون، اگر چه کم ولی وابسته به دوز نمایان شد. نتایج بررسی های کلینیکی و هیستوپاتولوژی روز نهم نشان داد که دوز متوسط دگزامتازون در مقایسه با دوز بالای آن، به علت داشتن همان اثر حفاظتی و در عین حال مرگ و میر کمتر، مناسب تر بوده و از مقبولیت بیشتری به عنوان پیش دارویی برخوردار است. | 
