کنترل مکانیکی پلاک روش اصلی جلوگیری از ایجاد پوسیدگی و بیماری‌های پریودنتال است. از میان روش‌های مکانیکی، استفاده روزانه از مسواک بهترین روش دستیابی به سلامت دهان و دندان به شمار می‌رود و یکی از عواملی که در کارایی مسواک زدن موثر است طرح و شکل مسواک می باشد. هدف از این مطالعه، بررسی مقایسه کارایی 2 نوع مسواک ایرانی رایج در مقایسه با مسواک خارجی در برداشت و کاهش پلاک میکروبی بود. 

 مواد و روشها:

این مطالعه به صورت کارآزمایی بالینی بر روی 30 دانشجوی دختر دندانپزشکی دانشکده دندانپزشکی بابل که با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شده بودند، انجام گرفت. مسواک خارجی در این مطالعه Oral B ساخت کشور آلمان مدل Cross action و مسواک‌های ایرانی پنبه­ریز مدل Classic و پنبه‌ریز مدل Cross action بودند. پس از نمونه‌گیری به دانشجویان توصیه ­شد به مدت 24 ساعت قبل از مراجعه از هیچ وسیله و روشی برای بهداشت دهان خود استفاده نکنند. پس از 24 ساعت، طی اولین مراجعه برای تمامی نمونه‌ها پروفیلاکسی انجام و میزان شاخص پلاک قبل از مسواک زدن با استفاده از شاخص O’Leary تعیین و در فرم مخصوص ثبت ­شد. برای یکسان شدن شرایط، روش­ انتخابی Bass برای مسواک زدن آموزش داده شد. سپس نمونه‌ها به صورت تصادفی به 3 گروه 10 تایی تقسیم شدندو سه نوع مسواک برای استفاده در هفته های اول و دوم و سوم تعیین گردید. میزان شاخص پلاک بعد از استفاده از هر نوع مسواک به مدت یک هفته ثبت شد. این فرآیند در مورد مسواک‌های دوم و سوم نیز تکرار شد. در این مطالعه اثر سه نوع مسواک در کاهش پلاک دندانی در هر فرد با خودش از طریق آزمون آماری Test paired مقایسه و جهت تعیین برتری میان سه گروه از آزمون آماری ANOVA استفاده شد. 

  یافته‌ها:

 در این مطالعه کاهش آماری معنی­داری پس از استفاده از هر سه نوع مسواک به عنوان یکی از اصلی­ترین روش‌های مکانیکی حذف پلاک نشان داده شد که این مطلب ضرورت استفاده مرتب از مسواک را نشان می­دهد. کاهش پلاک ایندکس در مسواک Oral -B Cross Action از همه بیشتر و در پنبه­ریز Classic از همه کمتر بود (001/0 P ≤ ). در مورد مقایسه دو تایی مسواک‌ها، مسواک Oral B Cross Action نسبت به نوع پنبه­ریز معمولی تفاوت معنی­دار آماری از نظر میانگین کاهش پلاک ایندکس داشت (018/0= P ) اما همین مسواک در مقایسه با همتای ایرانی خود یعنی پنبه­ریز مدل Cross Action تفاوت آماری معنی­داری را از نظر میانگین کاهش پلاک ایندکس نشان نداد (797/0 = P ). 

  نتیجه‌گیری:

با مقایسه سه مسواک Oral B Cross Action ، پنبه­ریز مدل Classic و پنبه­ریز Cross Action مشخص گردید که در میزان کاهش پلاک ایندکس تفاوت معنی­داری بین دو مسواک Oral B Cross Action و پنبه‌ ریز cross Action در کاهش ایندکس پلاک وجود ندارد. اما تفاوت معنی­داری بین این دو مسواک با مسواک پنبه ریز مدل Classic در این ایندکس وجود داشت .